Σύντομη ομιλία από τον Πρόεδρο του Σ.Ι.Μ.Α.Ε κ. Ανδρέα Μαϊμαρίδη, στην εκδήλωση προς τιμή της οικογένειας Κύρου η οποία διαχρονικά προσέφερε πάρα πολλά στους Αγώνες της Κύπρου για Ένωση – Αίθουσα Ηρώων – Τετάρτη, 12 Οκτωβρίου 2016

Σήμερα έχω το προνόμιο, με την αδύνατη γραφίδα μου, να σκιαγραφήσω και μέσα σε μερικά λεπτά να συμπυκνώσω και αποδώσω, όσο το δυνατόν πιστά, τη διαδρομή και την προσφορά μιας δυναμικής οικογένειας της Κύπρου στην Ελλάδα, της οικογένειας Κύρου.

Η οικογένεια Κύρου είναι απόγονος του προκρίτου της Λεμεσού Γεωργίου Μασούρα, ο οποίος αποκεφαλίστηκε μαζί με τους δύο γιους του, ο τρίτος σώθηκε, στους τρομερούς διωγμούς που οι Τούρκοι κατακτητές εξαπέλυσαν εν είδει πογκρόμ σε όλη την Κύπρο κατά της ιεραρχίας και εκατοντάδων προκρίτων για να προλάβουν την επέκταση της Ελληνικής Επανάστασης στην Κύπρο.

Κατά συνέπεια, είχε μέσα στα γονίδια της η οικογένεια Κύρου, την προσήλωση προς την Ελλάδα και στις καταβολές της η λύτρωση και εθνική αποκατάσταση και Ένωση της ιδιαίτερης πατρίδας Κύπρου με τον υπόλοιπο ελληνικό κορμό όραμα, σκοπός και στόχος.
Ο θείος του Άδωνι Κύρου, από τη μητέρα του, Δήμαρχος Λευκωσίας Αχιλλέας Λιασίδης, πολιτευτής και ιδρυτής κόμματος, πρωτεργάτης του Αγώνα για την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, είχε συλλάβει στο μυαλό του ότι επιβαλλόταν όπως στο Εθνικό Κέντρο, την Αθήνα, όπου λαμβάνονταν οι αποφάσεις που καθόριζαν τις τύχες του Ελληνισμού, έπρεπε να υπάρχει Κυπριακή παρουσία για να παρακολουθεί τις εξελίξεις, επηρεάζει και ενημερώνει τους ενδιαφερόμενους και στις δύο πλευρές του Αιγαίου.

Έτσι, το 1892 ο Άδωνις Κύρου σε ηλικία 22 χρόνων με την προτροπή, καθοδήγηση και ευλογία του θείου του Αχιλλέα Λιασίδη, εγκαθίσταται στην Αθήνα, καθιστάμενος Γενάρχης της οικογένειας Κύρου.  Εκεί συνδέεται και συνεργάζεται με το περιοδικό ΕΣΤΙΑ, το οποίο αργότερα μετατρέπεται σε ημερήσια εφημερίδα υπό το όνομα ΕΣΤΙΑ, με διευθυντή και ιδιοκτήτη το Γεώργιο Δροσίνη.

Ο Δροσίνης, θερμός πατριώτης και στέλεχος της Εθνικής Εταιρείας η οποία είχε διαδραματίσει ενεργό ρόλο στη διεκδίκηση των αλύτρωτων Ελληνικών εδαφών και της οποίας ενέργειες προκάλεσαν εν πολλοίς τον ατυχή πόλεμο του 1897 μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, απογοητευμένος από την έκβαση του πολέμου, αποφάσισε και παραχώρησε την εφημερίδα στους Άδωνι Κύρου και Σπύρο Δάσιο.

Αργότερα, με την αποχώρηση του Δάσιου από αυτήν, αγοράζει πλέον την ΕΣΤΙΑ με χρήματα της οικογένειας ο Άδωνις Κύρου, καθιστώντας την για ένα αιώνα τον πρόμαχο της Κύπρου στο Εθνικό Κέντρο και στη διεθνή ειδησεογραφία.

Υπό την ιδιοκτησία και τη στιβαρή διεύθυνση του Άδωνι, με υπομονή και επιμονή, με αρχές απαράβατες και ηθικούς κώδικες αδιάρρηκτους, αναδεικνύεται η ΕΣΤΙΑ η σοβαρότερη και εγκυρότερη εφημερίδα του εθνικού χώρου, καθιστάμενη από εφημερίδα των ποιητών και λογοτεχνών, σε εφημερίδα με τη μεγαλύτερη επιρροή και κυκλοφορία, της οποίας η κάθε λέξη και πρόταση ήτο ακριβής, ζυγισμένη, αποδίδουσα ακριβώς αυτό που ήθελε να διατυπώσει.

Επί των ημερών του Άδωνι, η ΕΣΤΙΑ θεωρείται από όλους τους κύκλους, ως η εφημερίδα που λέγει την αλήθεια και προς τα πάνω και προς τα κάτω και προς τα αριστερά και προς τα δεξιά, με αυστηρότητα ύφους, ήθους και φρασεολογίας, προμαχούσα πάντοτε υπέρ των Εθνικών Δικαίων και ιδίως του Αγώνα της Κύπρου.
Η αυστηρότητα της γλώσσας στον έλεγχο της εξουσίας είχε πολλές φορές οδυνηρές συνέπειες.  Η ΕΣΤΙΑ ταγμένη με όλες της τις δυνάμεις στην υπηρεσία του Έθνους, στήριζε το Βενιζέλο στις μεγάλες εξορμήσεις του.  Ήδη από προ του 1912, ο Άδωνις διείδε τις ικανότητες και το φλογερό ταμπεραμέντο του Βενιζέλου και συνήψε μαζί του στενή φιλία, παρέχων την υποστήριξη του στα μεγαλόπνευστα σχέδια του μεγάλου πολιτικού και οραματιστή της Νέας Ελλάδας.

Αποτέλεσμα τούτου ήτο να χαρακτηριστεί η ΕΣΤΙΑ και οι εκδότες της από τους βασιλόφρονες ‘‘Βενιζελική’’ και να υποστεί την εισβολή των επιστράτων οι οποίοι στα Νοεμβριανά του 1916 κατάστρεψαν τις τυπογραφικές εγκαταστάσεις της εφημερίδας, εξαναγκάζοντας και τον Άδωνι να καταφύγει εξόριστος για να σωθεί.

Όμως ο φλογερός και θυσιάσας τα πάντα στην εθνική ιδέα Άδωνις Κύρου, δεν αξιώθηκε να ζήσει και απολαύσει τα αποτελέσματα των προσπαθειών και κόπων του, όταν η μεγαλοφυΐα και η πολιτική δεινότητα του Βενιζέλου έφεραν την Ελλάδα από τη Μελούνα στη Θράκη και την Ιωνία.  Ο διχασμός τον οποίο έφερε  η καμαρίλα των Ανακτόρων και οι αυλοκόλακες κοντόφθαλμοι πολιτικοί, ήρθαν σε αντίθεση με το διορατικό Βενιζέλο, με συνέπεια το διχασμό και την καταστροφή.

Οι έγνοιες, οι ευθύνες, οι κατατρεγμοί και τα πάθη, αλλά προπαντός η εργασιομανία και τελειομανία στην ακρίβεια ειδήσεων και εννοιών, κλόνισαν ανεπανόρθωτα την υγεία του, με συνέπεια να φύγει από τη ζωή στο κολοφώνα της παραγωγικής του ηλικίας των 47 ετών.  Ο θάνατος του τον βοήθησε να αποφύγει την πόση του πικρού ποτηρίου αυτό, που ήτο το χειρότερο που μπορούσε να συμβεί στον Ελληνισμό, γιατί ενώ πριν λίγα χρόνια απόλαυσε την Εθνική δικαίωση, ήλθε ο μαύρος Σεπτέμβριος του 1922 που έφερε την ήττα του Ελληνικού στρατού, την ολοσχερή εκρίζωση του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας και του ονείρου  της Μεγάλης Ιδέας.

Άφησε πίσω του στη διαχείριση της ΕΣΤΙΑΣ τη σύζυγό του και τους δύο τους γιούς του Αχιλλέα και Κύρο, που ανάλαβαν ως διευθυντές και τον τρίτο γιο του Αλέξη ο οποίος ακολούθησε τον διπλωματικό κλάδο.

Η εφημερίδα συνέχισε την ίδια οικογενειακή παράδοση στην έκδοση της, με την ίδια εθνική γραμμή προάσπισης των εθνικών δικαίων, χρησιμοποιώντας την ίδια πάντοτε αιχμηρή γλώσσα, εκφράζοντας πάντα την αντίθεση της σε ότι κακό, έστω και αν προερχόταν από φίλους.  Τούτο είχε ως συνέπεια το κλείσιμο της εφημερίδας και από τις δύο παρατάξεις, αλλά και από τη Γερμανοιταλική κατοχή.

Η εφημερίδα επανεκδόθηκε μετά την κατοχή, υπό τη διεύθυνση πλέον του Άδωνι Κύρου του νεώτερου.

Ο νεαρός Αλέξης Κύρου, διορισμένος στο Γραφείο του Πρωθυπουργού Ανδρέα Μιχαλακοπούλου, τοποθετείεται στην Πρεσβεία στην Κωνσταντινούπολη και από εκεί μετατίθεται σε ηλικία 29 ετών ως Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας στη Λευκωσία.  Εδώ γίνεται η ψυχή του Ενωτικού Κινήματος και ο λαός με τη διαίσθησή του και χωρίς καμιά πληροφόρηση, αντιλαμβάνεται και βλέπει τον Αλέξη σαν τον υπερφυσικό απεσταλμένο της Θείας Πρόνοιας, για εκπλήρωση των προαιώνιων πόθων του Κυπριακού Ελληνισμού.

Η παλλαϊκή δοξαστική υποδοχή που επιφυλάσσεται σε κάθε εμφάνιση ή περιοδεία του στα χωριά ή και τις πόλεις, παίρνει τέτοιες διαστάσεις, πάνδημες, με επικεφαλής το ιερατείο και τις Χωριτικές Αρχές, μια λαοθάλασσα από ελληνικές σημαίες και εξαπτέρυγα τον υποδέχονται, που προσδίδουν σε κάθε εμφάνιση του τιμές Αρχηγού κράτους.
Ο ενθουσιασμός των Ελλήνων της Κύπρου είναι τόσος και τέτοιος που δημιουργεί υπόνοιες στον Άγγλο Αρμοστή Στορς και τις μυστικές υπηρεσίες της Αποικιακής Κυβέρνησης, ότι ο Πρόξενος είναι ο Αρχηγός του Ενωτικού Κινήματος και μελετούν τρόπους και επεξεργάζονται σχέδια απέλασής του.

Για τους Βρετανούς, το ποτήρι ξεχείλισε με την έκρηξη της Οκτωβριανής Επανάστασης, των διαδηλώσεων που ακολούθησαν, με επιστέγασμα την πυρπόληση του Κυβερνείου και τη φυγή του Κυβερνήτη Στορς από την πίσω πόρτα του κτιρίου για να σωθεί.

Η αποικιοκρατία ζήτησε την άμεση ανάκληση του Αλέξη και επέβαλε την στεγνή δικτατορία, τη γνωστή ως Παλμεροκρατία.  Μεταξύ των μέτρων ήτο και η απαγόρευση του Εθνικού μας Ύμνου, η έπαρση Ελληνικών σημαιών, η κατάργηση του Νομοθετικού, η εξορία των βουλευτών και η προσπάθεια ολοκληρωτικού ελέγχου επί της παιδείας.

Στο μεταξύ φτάνουμε στο δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και ο Αλέξης στέλνεται από τον Μεταξά στο Βερολίνο και το Λονδίνο για να ανιχνεύσει μαζί με τους εκεί πρεσβευτές της Ελλάδας τις προθέσεις και διάθεση της Αγγλίας και Γερμανίας στο ενδεχόμενο ουδετερότητας της Ελλάδας όπως η Ισπανία και η Τουρκία. Την ιδέα ο Αρχηγός της Γερμανικής αντικατασκοπίας Φον Κανάρις βρίσκει ενδιαφέρουσα αλλά στο μεταξύ το πληροφορείται ο Μουσολίνι που επισπεύδει την επίθεση του εναντίον της Ελλάδας, μήπως τον αντικόψουν οι Γερμανοί.  Με την κατοχή ο Αλέξης πρωτοστατεί στην παραίτηση των διπλωματικών υπηρεσιών του Υπουργείου Εξωτερικών και η ΕΣΤΙΑ κλείνεται και επανεκδίδεται με την απελευθέρωση.

Η δράση των οικογενειών των αδελφών Κύρου κατά τη διάρκεια της κατοχής είναι αξιομνημόνευτη και πλούσια.  Οι αδελφοί Κύρου εντάσσονται στις αντιστασιακές Οργανώσεις, αντιμετωπίζοντας όλους τους κινδύνους που αυτό συνεπάγεται, οι δε δέσποινες της οικογένειας επιδίδονται στο φιλανθρωπικό έργο της φροντίδας και σίτισης των κατοίκων της Αθήνας και προσέτι ως ερυθροσταυρίτισσες στην περίθαλψη τραυματιών του πολέμου.

Η ΕΣΤΙΑ επανεκδόθηκε το 1945 από τα αδέλφια Αχιλλέα και Κύρο Κύρου ακολουθώντας την ίδια αυστηρή εθνική γραμμή, ελέγχοντας με σκληρή πλην έντιμη γλώσσα τόσο την εξουσία, όσο και την αντιπολίτευση.  Αποτέλεσμα τούτου ήταν τα αδέλφια Κύπρου να δέχονται επίθεση από όλους.

Το 1949 ο Αχιλλέας Κύρου, καταξιωμένος δημοσιογράφος και συγγραφέας, καλείται στην Κύπρο και μετέχει των εργασιών του Εθναρχικού Συμβουλίου, υπό την προεδρία του Εθνάρχου Μακαρίου του Β΄ κατά την οποία συνεδρία αποφασίστηκε η πραγματοποίηση του Ενωτικού Δημοψηφίσματος της 15ης Ιανουαρίου 1950, ενώ ο Αλέξης ως μέλος της ελληνικής αντιπροσωπείας στα Ηνωμένα Έθνη λαμβάνει ενεργό μέρος στις συζητήσεις κατά τις προσφυγές της Ελλάδος υπέρ αυτοδιαθέσεως της Κύπρου.

Η ΕΣΤΙΑ και τα τρία αδέλφια Κύρου διέβλεψαν το λάθος των συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου συμβουλεύοντες προ της υπογραφής των, τους Καραμανλή, Αβέρωφ, Αρχιεπίσκοπο, άρνηση της υπογραφής των. Ιδίως ο Αλέξης που άνηκε στα ανώτατα στελέχη του Υπουργείου Εξωτερικών και των Διπλωματικών Υπηρεσιών και γνώριζε από μέσα τα τεκναινόμενα.  Αποτέλεσμα της στάσης τους ενάντια στην πολιτική Καραμανλή-Μακαρίου ήτο ο ξυλοδαρμός του Αχιλλέα από φανατικό Καραμανλικό στο δρόμο και ο ξυλοδαρμός του Κύρου, μέσα στο γραφείο του στη εφημερίδα, από τραμπούκους σταλμένους από την Κύπρο.  Αυτή είναι η αμοιβή που ο Ελλαδικός και Κυπριακός μηχανισμός επιβολής των συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου έδρασε σε βάρος ακραιφνών ενωτικών Αγωνιστών οι οποίοι διείδαν που θα οδηγούσε η επιστροφή με υπογραφή της Ελληνικής και Κυπριακής Ηγεσίας της Τουρκίας στην Κύπρο και της εξ αυτής δημιουργίας του διχασμού, με ορατή πλέον την ολέθρια κατάληξη της εισβολής του 1974 με αβέβαιη μέχρι σήμερα, τώρα που μιλούμε, την επιβίωση του Κυπριακού Ελληνισμού στη γη των πατέρων του.

Τώρα, ο Άδωνις Κύρου ο νεώτερος που ευρίσκεται μεταξύ μας, σε ηλικία 16 ετών, βρίσκεται στη Λευκωσία και ορκίζεται και αυτός, μαζί με τις χιλιάδες όσων παρακολούθησαν τη λειτουργία του Μακαρίου στην εκκλησία της Φανερωμένης και τον όρκο του για «Ένωση και μόνο Ένωση με τη μάνα Ελλάδα», τον Αύγουστο του 1954.

Στα 17 του φοιτητής της νομικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, συνεπαρμένος από τον Αγώνα της ΕΟΚΑ συμμετέχει σε όλες τις φοιτητικές δραστηριότητες και διαδηλώσεις υπέρ της Κύπρου.

Η αδυναμία των Άγγλων, οι οποίοι μετέρχονται όλα τα μέσα, σιδερόφρακτοι, με ένα σύγχρονο στρατό, αστυνομία, πεπειραμένους ανακριτές βασανιστές, αφού προηγουμένως αντιμετώπισαν τον Αγώνα των Μάου Μάου στην Κένυα επί των οποίων εφάρμοσαν τα πλέον απάνθρωπα βασανιστήρια, τα οποία εισήξαν και στην Κύπρο σε βάρος των Αγωνιστών της ΕΟΚΑ στην προσπάθεια τους να νικήσουν στο πεδίο της μάχης και να διαλύσουν την ΕΟΚΑ, τους οδήγησε στο πλέον άτιμο παιχνίδι.  Με την εφεύρεση της τριμερούς διάσκεψης στο Λονδίνο εισήγαγαν δόλια στο πρόβλημα την Τουρκία, η οποία είχε παραιτηθεί της Κύπρου με τη συνθήκη της Λωζάνης, της οποίας παρεμπιπτόντως σήμερα επιδιώκει την ακύρωση.

Η αποδοχή της τότε Ελληνικής Κυβέρνησης της εισαγωγής της Τουρκίας ως ενδιαφερόμενο μέρος, υπήρξε το ολέθριο λάθος και Βατερλώ της Ελληνικής Διπλωματίας.  Έκτοτε η Αγγλοτουρκική συμμαχία συνεπικουρούμενη από τις Ηνωμένες Πολιτείες, βαθμιαία αλλά σταθερά οδήγησε το Κυπριακό στις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου.

Οι θυσίες των Ελλήνων, ο Ηρωϊκός επικός τετραετής Αγώνας, στο τέλος της ημέρας εξαργυρώθηκε από την Αγγλοτουρκική συμμαχία με την επάνοδο της Τουρκίας στην Κύπρο, σε ένα κολοβό κράτος, το οποίο διέθετε δύο Κυβερνήτες, με ένα σύνταγμα ετεροβαρές που ήτο αδύνατο να λειτουργήσει και έγινε αιτία του νέου Εθνικού διχασμού.

Μοιραία φτάσαμε στο 1974 με μια Χούντα παρανοϊκή να κυβερνά στην Ελλάδα και στην Κύπρο μοιραίο Πρόεδρο τον Αρχιεπίσκοπο να κυνηγά κάθε Κύπριο μη υποταγμένο στα θελήματά του, παρά το ότι ήδη η ΕΟΚΑ Β΄ ήτο διαλυμένη με ελάχιστα στελέχη.

Η προσπάθεια του Αρχιεπισκόπου να τροποποιήσει από μόνος του το Σύνταγμα, με συμβουλές της δόλιας Αγγλικής Διπλωματίας, κατά αντίθεση με συμβουλές της Ελληνικής Κυβέρνησης, η οποία τον προειδοποιούσε ότι η Τουρκία δεν δεχόταν και θα λάμβανε μέτρα, έφερε την Τουρκοανταρσία και την απόσυρση, κατόπιν σχεδίου των Τουρκοκυπρίων σε θύλακες, οι οποίοι αργότερα εξελίχθηκαν σε κρατίδιο.

Παρόλα αυτά η Κύπρος είχε μια ευκαιρία για ένωση κατά το 1964-1965 με την κάθοδο της Μεραρχίας στην Κύπρο με την ανοχή των Αμερικανών την οποία όμως ο Μακάριος απέρριψε με το δικαιολογητικό ότι δεν προέβλεπε ατόφια ένωση.
Στα ταραγμένα τούτα χρόνια, ο Άδωνις κατέρχεται στην Κύπρο ως εθελοντής και λαμβάνει μέρος στις επιχειρήσεις Σκυλλούρας, Αγίου Σωζομένου, στη Μανσούρα και το Ξερό.

Κατά τη γνώμη πολλών ίσως η μεγαλύτερη προσφορά του Άδωνι Κύρου προς την Κύπρο και τον Ελληνισμό χωρίς να μειώνονται όλες οι προηγούμενες, τόσο οι δικές του όσο και της λοιπής οικογένειας, είναι η αποστολή, την οποία ο δοτός της Χούντας Πρωθυπουργός, αλλά διορατικότατος Σπύρος Μαρκεζίνης ανάθεσε στον Άδωνι τον Οκτώβριο του 1972, να ενημερώσει τον Διγενή και τα άλλα στελέχη της Ενωτικής παράταξης ότι πρωτοβουλίες των Αμερικανών και των εγγυητριών δυνάμεων Βρετανίας και Τουρκίας, προέβλεπαν κακά μέτρα κατά της Κύπρου με δικαιολογία την αναταραχή. Θα έπρεπε λοιπόν να ανασταλεί η δραστηριότητα της ΕΟΚΑ Β΄ και η πολεμική εναντίον του Μακαρίου να περιοριστεί στο πολιτικό πεδίο.  Στις συναντήσεις που είχε με την αντιμακαριακή πλευρά, αυτοί απέρριψαν την πρόταση Μαρκεζίνη.  Στο μεταξύ, η Κυβέρνηση Μαρκεζίνη έπεσε, ο Διγενής απέθανε και τα πράγματα οδηγήθηκαν στο πραξικόπημα και την Τουρκική εισβολή του 1974, με την Κύπρο πλέον να αντιμετωπίζει μόνη τις υπερφίαλες Τουρκικές απαιτήσεις, αφού «η Ελλάδα είναι μακριά και δεν είναι λογικό να θυσιάσει τα παιδιά της σε μια μάταιη άμυνα», κατά τον Κωνσταντίνο Καραμανλή.

Την άμυνα που κατέστησαν ανέφικτη και μάταιη η τριάδα Καραμανλή-Αβέρωφ-Χούντα και οι εδώ συνοδοιπόροι τους.

Σε αντίθεση με αυτούς, φωτεινός φάρος και οδηγός παραμένει η οικογένεια Κύρου της οποίας ο εκατονταετής αγώνας για την Κύπρο συνεχίζεται.

Ευχαριστώ για την υπομονή σας να με ακούσετε.